როგორია კარგი პაროლი?

კარგ, ძლიერ პაროლს განაპირობებს სამი ფაქტორი: სიგრძე, ნებისმიერობა და უნიკალურობა.

დახმარებისათვის გამოიყენეთ პაროლების დისპეტჩერი

ამგვარად, იცით, რომ ორგანიზაციის ყველა წევრისათვის მნიშვნელოვანია გამოიყენონ გრძელი, შემთხვევითი და განსხვავებული პაროლები თითოეული პირადი და ორგანიზაციის პროფილისათვის, მაგრამ როგორ უნდა გააკეთოთ ეს რეალურად? კარგი პაროლის ათობით (თუ არა ასობით) პროფილისათვის დამახსოვრება შეუძლებელია, ამიტომ ეშმაკობს ყველა. არასწორია ამისათვის პაროლის ხელახლა გამოყენება. საბედნიეროდ, ნაცვლად ამისა, შეგვიძლია მივმართოთ პაროლების დისპეტჩერს, რათა გავიმარტივოთ სიცოცხლე (და უშიშარვჰყოთ პაროლების ჩვენი პრაქტიკა). ხსენებულ აპლიკციებს, რომელთაგან არაერთზე წვდომა შესაძლებელია კომპიუტერით ან მობილური ტელეფონით, შეუძლია თქვენთვის და მთელი თქვენი ორგანიზაციისათვის შექმნას, შეინახოს და მართოს პაროლები. უსაფრთხო პაროლების დისპეტჩერის გამოყენება გულისხმობს, რომ უნდა გახსოვდეთ მხოლოდ ერთი მეტად ძლიერი, გრძელი პაროლი, რომელსაც პირველადი პაროლი (ისტორიულად კი „გენერალური“ პაროლი) ეწოდება და ამასთან ისარგებლებთ კარგი, უნიკალური პაროლებით ყველა თქვენი პროფილისათვის. ხსენებულ პირველად პაროლს (და, იდეალურ შემთხვევაში, აუთენტურობის შემოწმების მეორე ფაქტორს (2FA), რომელიც განიხილება შემდეგ სექციაში) გამოიყენებთ თქვენი პაროლების დისპეტჩერის გასახსნელად და თქვენს ყველა სხვა პაროლზე წვდომის მისაღებად. პაროლების დისპეტჩერები შესაძლოა ასევე გავრცელებული იქნას რამდენიმე პროფილზე ორგანიზაციაში დაცული პაროლების გავრცელების გამარტივების მიზნით.

რატომ გვჭირდება რაღაც ახლის გამოყენება? არ შეგვიძლია უბრალოდ ჩამოვწეროთ ისინი ქაღალდზე ან კომპიუტერულ ცხრილში?

სამწუხაროდ, არსებობს მრავალი გავრცელებული მიდგომა პაროლების მართვისადმი, რომლებიც არაა უსაფრთხო. პაროლების შენახვამ ქაღალდის ფურცლებზე (თუ არ ინახავთ მათ სეიფში ჩაკეტილს) შესაძლოა დაუქვემდებაროს ისინი ფიზიკურ ქურდობას, ცნობისმოყვარე თვალს და უბრალოდ დაკარგვას ან დაზიანებას. პაროლების კომპიუტერულ დაკუმენტში შენახვა მეტად უმარტივებს ჰაკერებს იქონიონ წვდომა – ან ვინმეს, ვინც მოიპარავს თქვენს კომპიუტერს არა მხოლოდ თქვენი მოწყობილობის დასაუფლებლად, არამედ თქვენს ყველა პროფილზე წვდომისათვის. კარგი პაროლების დისპეტჩერის გამოყენება ისევე ადვილია, როგორც ხსენებული დოკუმენტის, თუმცა, უფრო უსაფრთხოა. 

რატომ უნდა ვენდოთ პაროლების დისპეტჩერს?

ხარისხიანი პაროლების დისპეტჩერებში, მათი სისტემების დასაცავად, გამოიყენება უჩვეულო სიგრძის პაროლები (და საუკეთესო უსაფრთხოების გუნდები). კარგი პაროლების დისპეტჩერი აპები (რამდენიმე რეკომენდებულია ქვემოთ) ასევე გამართულია ისე, რომ არ გააჩნია თქვენი პროფილების „გახსნის“ უნარი. აღნიშნული ნიშნავს, რომ უმეტეს შემთხვევაში, მათი გატეხვის ან ინფორმაციის გადაცემის მიზნით ლეგალურად იძულებისას, მათ არ სეუძლიათ თქვენი პაროლების დაკარგვა ან გაცხადება. ასევე მნიშვნელოვანი გახსოვდეთ, რომ არსებობს უსასრულოდ მეტი ალბათობა იმისა, რომ მეტოქემ გამოიცნოს თქვენი რომელიმე სუსტი ან განმეორებადი პაროლი ან აღმოაჩინოს ის საჯარო მონაცემების არასანქცირებული მიღებით, ვიდრე მოხდეს კარგი პაროლების დისპეტჩერის უსაფრთხოების სისტემების გატეხვა. მნიშვნელოვანი იყოთ სკეპტიკური და, რა თქმა უნდა, ბრმად არ უნდა ენდოთ ნებისმიერ პროგრამულ უზრუნველყოფას და აპლიკაციას, მაგრამ აღიარებულ პაროლების დისპეტჩერს გააჩნია ყველა მართებული სტიმული სწორად ქცევისათვის.

რას იტყვით პაროლების ბრაუზერში შენახვაზე?

პაროლების თქვენს ბრაუზერში შენახვა არ არის იგივე, რაც დაცული პაროლების დისპეტჩერის გამოყენება. ერთი სიტყვით, Chrome-ის, Firefox-ის, Safari-ის თუ ნებისმიერი სხვა ბრაუზერის გამოყენება პაროლების დისპეტჩერად დაუშვებელია. მიუხედავად იმისა, რომ ეს, რა თქმა უნდა, უკეთესია მათ ქარალდზე ჩაწერაზე ან კომპიუტერულ ცხილში შენახვაზე, თქვენი ვებბრაუზერის მიერ პაროლების შენახვის ფუნქცია ჯერ კიდევ უკეთესის სურვილს ტოვებს უსაფრთხოების თვალსაზრისით. აღნიშნული ნაკლოვანებები ასევე გართმევთ კომფორტს, რომელიც თან სდევს კარგ პაროლების მენეჯერს. კომფორტის დანაკარგი ამაღლებს ალბათობას, რომ ხალხი თქვენს ორგანიზაციაში განაგრძობს სუსტი პაროლების შედგენის და გაზიარების პრაქტიკას.

მაგალითად, განსხვავებით სპეციალური პაროლების მენეჯერებისაგან, ბრაუზერების საკუთარი „ამ პაროლის შენახვის“ ან „ამ პაროლის დამახსოვრების“ ფუნქციები არ უზრუნველყოფს მარტივ მობილურ თავსებადობას, მუშაობას სხვა ბრაუზერებში და კარგი პაროლის გენერაციას და კონტროლის ინსტრუმენტებს. ხსენებული ფუნქციები წარმოადგენს სპეციალური პაროლების მენეჯერის მნიშვნელოვან შემადგენელ ნაწილს, რომელიც ასე სასარგებლოა თქვენი ორგანიზაციის უსაფრთხოებისათვის. პაროლების მენეჯერი ასევე მოიცავს ორგანიზაციისათვის სპეციფიკურ ფუნქციებს (როგორიცაა პაროლის გაზიარება), რომლებიც უზრუნველყოფს არა მხოლოდ ინდივიდუალურ უსაფრთხოებას, არამედ მთელი თქვენი ორგანიზაციის უსაფრთხოებასაც.

თუ პაროლენს თქვებს ბრაუზერში ინახავდით (გამიზნულად ან უნებლიედ), ნუ დაიზარებთ, წაშალოთ ისინი.

რომელი პაროლების მენეჯერი უნდა გამოვიყენოთ?

არსებობს არაერთი კარგი პაროლების მენეჯერი, რომელთა დაყენებაც 30 წუთზე ნაკლებ დროში შეიძლება. თუ ეძებთ სანდო ონლაინ ვარიანტს თქვენი ორგანიზაციისათვის, რომელზე წვდომაც ნებისმიერ დროს შეეძლება ხალხს არაერთი მოწყობილობიდან, სათანადოდ მხარდაჭერილი და რეკომენდებულია 1Password-ი (იწყება ერთ მომხმარებელზე თვეში 2,99 აშშ დოლარიდან) ან უფასო, ღია კოდის მქონე Bitwarden-ი. 

Bitwarden-ის მსგავსი ონლაინ-ვარიანტი, შესაძლოა, შესანაშნავი იყოს როგორც უსაფრთხოების, ისე კომფორტულობის მხრივ. Bitwarden, მაგალითად, დაგეხმარებათ, შექმნათ ძლიერი უნიკალური პაროლები და იქონიოთ წვდომა პაროლებზე არაერთი მოწყობილობიდან ბრაუზერით თუ მობილურის აპით. Bitwarden-ის ფასიანი ვერსია (10 აშშ დოლ. წელიწადში) ასევე გვატყობინებს ხელახლა გამოყენებულ, სუსტ ან სავარაუდოდ გატეხილ პაროლებზე, რათა იყოთ ყველა გარემოების საქმის კურსში. პირველადი პაროლის (ასევე ცნობილია, როგორც მთავარი პაროლი) შექმნის შემდეგ უნდა ჩართოთ ორფაქტორიანი ავთენტიკაციაც, რომ მაქსიმალურად იყოს დაცული თქვენი პაროლების მენეჯერის საცავი. 

მაღალი დონის უსაფრთხოების წარმართვა ასევე მნიშვნელოვანია პაროლების მენეჯერის გამოყენებისას. მაგალითად, თუ იყენებთ თქვენი პაროლების მენეჯერის ბრაუზერის გაფართოებას ან შედიხართ Bitwarden-ის (ან ნებისმიერი სხვა პაროლების მენეჯერის) სისტემაში მოწყობილობიდან, არ დაგავიწყდეთ სისტემიდან გამოსვლა გამოყენების შემდეგ, თუ ხსენებულ აპარატს იზიარებთ სხვასთან ან მიგაჩნიათ, რომ, შესაძლოა, იდგეთ მოწყობილობის ფიზიკური ქურდობის მომატებული რისკის წინაშე. ხსენებული მოიცავს თქვენი პაროლების მენეჯერის სისტემიდან გამოსვლას, თუ ტოვებთ კომპიუტერს ან მობილურს ყურადღების გარეშე. თუ პაროლებს მთელს თქვენ ორგანიზაციაში აზიარებთ, გააუქმეთ პაროლებზე წვდომა (და შეცვალეთ თავად ისინი) ორგანიზაციიდან ხალხის წასვლის შემთხვევაში. მაგალითად, თქვენ არ უნდა გსურდეთ, რომ ყოფილმა თანამშრომელმა შეინარჩუნოს წვდომა თქვენი ორგანიზაციის Facebook-ის პაროლზე.

რა ხდება, თუ ვინმეს დაავიწყდა მისი პირველადი პაროლი?

თქვენი პირველადი პაროლის დამახსოვრება მნიშვნელოვანია. პაროლების მართვის კარგი სისტემები, როგორიცაა ზემოთ რეკომენდებული, არ იმახსოვრებს თქვენს პირველად პაროლს და არც მისი ელ-ფოსტით შეცვლის საშუალებას გაძლევთ ისე, როგორც ვებსაიტებზე. ეს უსაფრთხოების მაღალი დონის ფუნქციაა, მაგრამ ასევე იძულებულს გხდით, დაიმახსოვროთ თქვენი პირველადი პაროლი პაროლების მენეჯერის დაყენების შემდეგ. ამ საკითხში დასახმარებლად, პაროლების მენეჯერის ანგარიშის პირველად შექმნისას შეგიძლიათ, დააყენოთ ყოველდღიური შეხსენება თქვენი პირველადი პაროლისათვის. 

რა არის ორფაქტორიანი ავთენტიკაცია?

მიუხედავად პაროლების კულტურისა, ჰაკერებისათვის ჩვეული ამბავია პაროლებისთვის გვერდის ავლა. დღევანდელ სამყაროში თქვენი ანგარიშებისთვის საყოველთაო საფრთხეების არიდება დაცვის კიდევ ერთ შრეს საჭიროებს. სწორედ აქ ერთვება მრავალფაქტორიანი და ორფაქტორიანი ავთენტიკაცია – ასევე ცნობილია, როგორც MFA ან 2FA.

არსებობს არაერთი მშვენიერი სახელმძღვანელო და რესურსი, სადაც ახსნილია ორფაქტორიანი ავთენტიკაცია, მათ შორისაა Martin Shelton-ის სტატია „ორფაქტორიანი ავთენტიკაცია დამწყებთათვის“ და Center for Democracy & Technology-ს ცნობარი „არჩევნების კიბერუსაფრთხოება 101“. მოცემული სექცია მნიშვნელოვნად ეფუძნება ორივე აღნიშნულ რესურსს, რათა უკეთ იქნას ახსნილი, რატომაა 2FA-ს დანერგვა თქვენს ორგანიზაციაში ასე მნიშვნელოვანი.

ერთი სიტყვით, 2FA აამაღლებს ანგარიშის დაცულობას, მოითხოვს რა წვდომის მისაღებად მეორად ინფორმაციას – რაღაც მეტს, ვიდრე მხოლოდ პაროლს. მეორადი ინფორმაცია, ჩვეულებრივ, არის რაღაც ისეთი, როგორიცაა აპლიკაციის კოდი თქვენს ტელეფონში, ფიზიკური ნიშანი ან გასაღები. ხსენებული მეორადი ინფორმაცია ასრულებს დაცვის მეორე შრის როლს. თუ ჰაკერი მოიპარავს თქვენს პაროლს ან მიიღებს წვდომას მასზე სხვა პაროლებთან ერთად მონაცემების არასანქცირებული მიღებით, ეფექტურ 2FA-ს შეუძლია, არ დაუშვას ის თქვენს პროფილზე (და ამდენად, პირად და სენსიტიურ ინფორმაციაზე). გადამწყვეტი მნიშვნელობისაა იმის უზრუნველყოფა, რომ ორგანიზაციის ყველა წევრმა გამოიყენოს 2FA საკუთარ ანგარიშებზე.

როგორ დავაყენოთ ორფაქტორიანი ავთენტიკაცია?

არსებობს 2FA-ს დაყენების სამი გავრცელებული მეთოდი: დამცავი გასაღებები, ავთენტიკაციის აპლიკაციები და ერთჯერადი SMS-კოდები.

დამცავი გასაღებები

დამცავი გასაღებები წარმოადგენს საუკეთესო შესაძლებლობას გარკვეულწილად იმიტომ, რომ ისინი თითქმის სრულად შეუვალია ფიშინგისათვის. აღნიშნული „გასაღებები“ წარმოადგენს აპარატულ გასაღებებს (წარმოიდგინეთ მინი USB-მოწყობილობა), რომელიც შეიძლება მიაბათ გასაღებების ასხმას (ან იყოს თქვენს კომპიუტერში) მარტივი წვდომისა და დაცულობისთვის. როცა დგება კონკრეტული ანგარიშის გასახსნელად გასაღების გამოყენების დრო, უბრალოდ ათავსებთ მას თქვენს მოწყობილობაში და ფიზიკურად დააწვებით მას, როცა ეს მოგეთხოვებათ სისტემაში შესვლისას. არსებობს მოდელების ფართო სპექტრი, რომელიც შეგიძლიათ, იყიდოთ ონლაინ (20-50 $), მათ შორის, მაღალი შეფასების მქონე YubiKeys-ი. „ნიუ-იორკ ტაიმსის“ Wirecutter-ში არის სასარგებლო ცნობარი არაერთი რეკომენდაციით გასაღების შერჩევის თაობაზე. გახსოვდეთ, რომ ერთი და იგივე დამცავი გასაღები, შესაძლოა, გამოყენებული იქნეს თქვენთვის სასურველი რაოდენობის პროფილებისთვის.

აუთენტურობის აპები

მეორე საუკეთსო ვარიანტი 2FA-სთვის არის ავთენტიკაციის აპლიკაციები. აღნიშნული საშუალებას გაძლევთ, მიიღოთ სისტემაში შესვლის დროებითი ორფაქტორიანი კოდი მობილურის აპლიკაციით ან საინფორმაციო შეტყობინება თქვენს სმარტფონზე. პოპულარული და სანდო ვარიანტები მოიცავს Google Authenticator-ს, Authy-ს, და Duo Mobile-ს. ავთენტიკაციის აპლიკაციები ასევე დიდებულია, რადგან ისინი მუშაობს მაშინაც, როცა არ გაქვთ წვდომა თქვენს ფიჭურ ქსელზე და უფასოა ფიზიკური პირებისათვის. თუმცა, ავთენტიკაციის აპლიკაციები უფრო მოწყვლადია ფიშინგის მიმართ, ვიდრე დამცავი გასაღებები, რადგან მომხმარებლებს, შესაძლოა, ყალბ ვებსაიტებზე მოტყუებით ჩააწერინონ ავთენტიკაციის აპლიკაციის დამცავი კოდები. სისტემაში შესვლის კოდები ჩაწერეთ მხოლოდ ლეგიტიმურ ვებგვერდებზე. და ნუ „დაადასტურებთ“ სისტემაში შესვლის საინფორმაციო შეტყობინებებს, თუ არ ხართ დარწმუნებული, რომ მოითხოვეთ სისტემაში შესვლა. ავთენტიკაციის აპლიკაციის გამოყენებისას ასევე მნიშვნელოვანია, მზად გქონდეთ სათადარიგო კოდები (განხილულია ქვემოთ) თქვენი ტელეფონის დაკარგვის ან ქურდობის შემთხვევაში.

კოდები SMS-ით

2FA-ს ყველაზე დაუცველი, მაგრამ სამწუხაროდ ყველაზე გავრცელებული ფორმაა SMS-ით კოდების გაგზავნა. რამდენადაც SMS, შესაძლოა, იქნეს ხელში ჩაგდებული, ხოლო ტელეფონის ნომერი – იმიტირებული ან გატეხილი თქვენი მობილური ოპერატორის მეშვეობით, SMS ჯერ კიდევ მიუღებელია, როგორც 2FA-ს კოდების მოთხოვნის მეთოდი. ეს უკეთესია, ვიდრე მხოლოდ პაროლის გამოყენება, მაგრამ რეკომენდებულია ავთენტიკაციის აპლიკაციების ან ფიზიკური უსაფრთხოების გასაღებების გამოყენება, როცა კი ეს შესაძლებელია. გაბედულმა მეტოქემ, შესაძლოა, მიიღოს წვდომა SMS-ით გაგზავნილ 2FA-ს კოდებზე, ჩვეულებრივ, უბრალოდ კომპანიის ტელეფონზე დარეკვით და თქვენი SIM-ბარათის შეცვლით.

როცა მზად იქნებით დაიწყოთ 2FA-ს ამოქმედება თქვენი ორგანიზაციის ყველა ანგარიშზე, გამოიყენეთ ვებსაიტი (https://2fa.directory/), რომ სწრაფად გაეცნოთ ინფორმაციას და მითითებებს სპეციფიკური სერვისების (როგორიცაა Gmail, Office 365, Facebook, Twitter და სხვა) შესახებ და გაარკვიოთ, რომელი მათგანი 2FA-ს რომელ ტიპს გაწვდით.

რა ხდება, თუ ვინმე დაკარგავს 2FA-ს მოწყობილობას?

დამცავ გასაღებს მოეპყარით როგორც თქვენი სახლის ან ბინის გასაღებს. ერთი სიტყვით, არ დაკარგოთ ის. როგორც თქვენი სახლის გასაღების შემთხვევაში, მუდამ კარგი აზრია, იქონიოთ თქვენს ანგარიშზე რეგისტრირებული სათადარიგო გასაღები, რომელსაც შეინახავთ ჩაკეტილ დაცულ ადგილას (მაგალითად, სახლის ან სადეპოზიტო ყუთის სეიფში) უბრალოდ დაკარგვის ან ქურდობის შემთხვევისათვის.

ალტერნატივის სახით, უნდა შექმნათ სათადარიგო კოდები პროფილებისათვის, რომლებიც იძლევა ამის საშუალება. ხსენებული კოდები უნდა შეინახოთ მეტად უსაფრთხო ადგილას, როგორც თქვენი პაროლების დისპეტჩერი ან ფიზიკური სეიფი. აღნიშნული სათადარიგო კოდები, შესაძლოა, დაგენერირდეს თითქმის ყველა საიტის 2FA-ს პარამეტრებით (იქვე, სადაც თავდაპირველად გააქტიურეთ 2FA) და, შესაძლოა, შეასრულოს სათადარიგო გასაღების ფუნქცია აუცილებლობის შემთხვევაში.

ყ2FA-სთან დაკავშირებით ყველაზე გავრცელებული შემთხვევაა, როცა ხალხი ცვლის ან კარგავს ტელეფონს, რომელსაც იყენებდა ავთენტიკაციის აპლიკაციებისათვის. Google Authenticator-ის შემთხვევაში სამწუხაროდ, არ გაგიმართლებთ, თუ ტელეფონს მოგპარავენ და თქვენ არ ინახავდით სარეზერვო კოდებს, რომლებიც გენერირდება Google Authenticator-თან ანგარიშის დაკავშირებისას. ამდენად, თუ Google Authenticator-ს იყენებთ, როგორც 2FA-ს აპლიკაციას, თქვენი ანგარიშების კოდების სარეზერვო ასლი აუცილებლად შეინახეთ დაცულ ადგილას.

თუ იყენებთ Authy-ს ან Duo-ს, ორივე აპლიკაციაში არის ჩაშენებული სარეზერვო ასლის შექმნის ფუნქცია უსაფრთხოების მკაცრი პარამეტრებით, რომლებიც შეგიძლიათ, აამოქმედოთ. თუ აირჩევთ ხსენებული აპლიკაციებიდან რომელიმეს, შეგიძლიათ, დააყენოთ სარეზერვო აღრიცხვის ფუნქცია მოწყობილობის გატეხის, დაკარგვის ან ქურდობის შემთხვევისთვის. იხ. ავტორის მითითებები აქ, ხოლო Duo-ს - აქ.

უზრუნველყავით, რომ თქვენს ორგანიზაციაში ყველა იყოს ინფორმირებული აღნიშნული ნაბიჯების თაობაზე, როცა დაიწყებენ 2FA-ს ამოქმედებას საკუთარ ანგარიშებზე.